Κέντρο Στήριξης Ποντιακού Ελληνισμού από την πρώην ΕΣΣΔ
Центр Поддержки Понтийского Эллинизма из бывшего СССР
Πλάτωνος 45, ΤΚ 17673, Καλλιθέα, τηλ.: 210-9561114,
e-mail: kespe@otenet.gr

«Ανάθεμα και τα μακρά όθεν κι’ πάει λαλίαν
τ’ομάτια μ’ εσκοτίνεψαν ασ’ ην αροθυμίαν»
Παραδοσιακός στοίχος.

• Ανακοίνωση – μαθήματα Ιστορίας Ποντιακού Ελληνισμού

Συνοπτικά για τον Ποντιακό (Ρωμ[έ]ϊκο) Ελληνισμό από/στην πρώην Σοβιετική Ένωση

Στις αρχές του περασμένου αιώνα, αλλά και παλαιότερα, μεγάλο τμήμα του Ποντιακού (Ρωμ[έ]ϊκου) Ελληνισμού αναγκάστηκε να καταφύγει στις γνώριμες εστίες του, στην γειτονική και ομόθρησκη Ρωσσία, λόγω της Γενοκτονίας που εξαπέλυσε το τούρκικο, ισλαμό-κεμαλιστικό καθεστώς ενάντια στον αυτόχθονα Ελληνο-Χριστιανικό πληθυσμό του Πόντου και της υπόλοιπης Μικράς Ασίας (1914-1923).
Στην Ρωσσία και έως την επικράτηση του σταλινισμού στην έπειτα Σοβιετική Ένωση ο αυτόχθον Ρωμ[έ]ϊκος Ελληνισμός πέτυχε ανάπτυξη σε όλους τους τομείς, πρεσβεύοντας με τον καλλίτερο τρόπο τις ικανότητες και το πνεύμα του Ελληνισμού. Οι Πόντιοι ίδρυσαν ελληνικά σχολεία, τυπογραφεία, θέατρα, εκδοτικούς οίκους, πραγματοποίησαν σημαντική κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα. Κατά την σταλινική περίοδο υπέστησαν (1938-1953, μαζί με άλλες εθνότητες της Ε.Σ.Σ.Δ.) διώξεις και εξορίσεις με εθνολογικά κριτήρια, με χιλιάδες εκτελεσμένους και νεκρούς, κλείσιμο και καταστροφή των ελληνικών ιδρυμάτων, επιχειρήσεων και φορέων ελληνικού ενδιαφέροντος, καταπάτηση και κατάσχεση των περιουσιών, διασπορά του Ρωμ[έ]ϊκου κοινωνικού ιστού σε όλη την αχανή επικράτεια της ΕΣΣΔ, κυρίως δε στις άνυδρες στέπες της Σοβιετικής Κεντρικής Ασίας (Καζαχστάν, Κιργισία και αλλού).
Πολέμησαν στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο με γενναιότητα και επαινέθηκαν γι’ αυτό ακόμα και από τον αυστηρά ελεγχόμενο στρατιωτικό τύπο της Σοβιετικής Ένωσης.
Με το πέρας του σταλινισμού (1953), κατάφεραν να ανασυγκροτηθούν και να αναπτυχθούν σε όλους τους τομείς της παραγωγής και της επιστήμης, πέτυχαν αξιόλογη παρουσία, επανέφεραν την κοινωνική τους αναγνώριση και καταξίωση, προσπαθώντας παράλληλα για την ανεύρεση και συνένωση του συγγενικού και κοινωνικού τους ιστού. Προσέφεραν την πολιτισμική εμπειρία και δημιουργική γνώση και συνέβαλλαν μέγιστα στο άλμα ανάπτυξης και επιπολιτισμού των περιοχών της υποχρεωτικής τους εξορίας (Καζαχστάν, άλλες Κεντροασιατικές χώρες της ΕΣΣΔ κ.α.). Όσοι επέστρεψαν στις εστίες τους στον Σοβιετικό Εύξεινο Πόντο (Αμπχαζία, Καύκασος, Γεωργία, Νότια Ρωσσία κοκ) συνάντησαν την άρνηση απόδοσης των περιουσιών τους και έτσι έχτισαν από την αρχή τα σπίτια τους.
Διατήρησαν με επιμονή την εθνική ταυτότητα, την οποία πλήρωσαν ακριβά με αίμα και θυσίες τις προηγηθείσες δεκαετίες και στην Γενοκτονία. Ήταν, όμως, τόσο αυθεντική και πολιτισμικά ισχυρή η παρουσία τους, που ακόμα και σήμερα συναντώνται στην Κεντρική Ασία γηγενείς ασιάτες να μιλούν άπταιστα την ελληνική γλώσσα του Πόντου (τα ρωμ[έ]ϊκα).
Από το 1989 και με την διάλυση της ΕΣΣΔ εντάθηκε η έλευση στην Ελλάδα του τελευταίου μεγάλου κύματος του Ποντιακού Ελληνισμού απ’ αυτή τη χώρα [1] .
Ο ερχομός αυτός, που συγκαταλέγει σημαντικά ωφέλιμο για την Ελλάδα και την κοινωνία ανθρώπινο δυναμικό, καταρτισμένο επιστημονικά, παραγωγικά, βιομηχανικά, πολιτιστικά κοκ., προερχόμενο από μία χώρα με κορυφαία διαστημική τεχνολογία, βρήκε το ελλαδικό κράτος ανέτοιμο, ανήμπορο και ανεπαρκές για την αξιολόγηση και αξιοποίησή του. Η ανεπάρκεια αυτή υφίσταται σε μεγάλο βαθμό έως και σήμερα με χαρακτηριστικές επιπτώσεις εις βάρος του πιο πάνω ελληνικού πληθυσμού.

Ποντιακός Ελληνισμός και Καλλιθέα

Η Καλλιθέα άρχισε να μεταμορφώνεται σε πόλη από την δεκαετία 1920, με την μαζική εγκατάσταση Ελλήνων προσφύγων του Πόντου, σε αποτέλεσμα της κορύφωσης της εξόντωσης των εκεί ελληνικών εστιών και του αυτόχθονα χριστιανικού πληθυσμού από τα τούρκικα καθεστώτα. Ο Ελληνισμός αυτός διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην ταυτότητα και την ανάπτυξη της πόλης και της ευρύτερης περιοχής, ενώ ο ερχομός των Ελλήνων του Πόντου από την πρώην Σοβιετική Ένωση, ήδη από τις δεκαετίες 1920-1930, 1950-60-70 και έπειτα, έχει άμεση σχέση με τα πιο πάνω ιστορικά γεγονότα.

Το Κε.Σ.Π.Ε.

Το Κέντρο Στήριξης Ποντιακού Ελληνισμού από την πρώην ΕΣΣΔ Δήμου Καλλιθέας είναι μία πανελλαδικά πρότυπη και πιλοτική κοινωφελής δράση σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης για στήριξη των οικογενειών που, λόγω της αδιαφορίας και ανεπάρκειας της κεντρικής κρατικής διοίκησης, συναντούν ιδιαίτερα και σύνθετα προβλήματα με άμεση αρνητική επίπτωση στην οικογενειακή, εργασιακή, κοινωνική, πολιτισμική και οικονομική κατάστασή τους. Ξεκίνησε να λειτουργεί το 1999 και εντάσσεται στην κοινωνική πολιτική του Δήμου, που εκλείπει από την πολιτική του επίσημου κράτους σε επίπεδο κεντρικής εξουσίας [1], [2] .
Το πρώτο Κέντρο Στήριξης στην Ελλάδα λειτούργησε στην Καλλιθέα από το 1988 με πρωτοβουλία και μέσα του Παμποντιακού Συλλόγου “η Αργώ” (έδρα Καλλιθέα), που έχει καθοριστικό ενεργητικό και έργο στο ζήτημα “Ελληνισμός από/στην Ε.Σ.Σ.Δ.”, καθώς και σε άλλα σημαντικά ζητήματα, όπως η Γενοκτονία. Το ΚεΣΠΕ Δήμου Καλλιθέας ξεκίνησε την λειτουργία του το 1999 στον χώρο του Π.Σ. «η Αργώ», σε αποτέλεσμα τριμερούς συνεργασίας του Συλλόγου με τον Δήμο και την ΓΓΑΕ του Υπ.Εξ.. Αργότερα, με την εύρεση κατάλληλου χώρου μεταφέρθηκε στην σημερινή του θέση.
Με το ΚεΣΠΕ ο Δήμος Καλλιθέας στοχεύει σε συμπαράσταση στις οικογένειες των πιο πάνω συμπατριωτών μας, που αποτελούν σημαντικό τμήμα των δημοτών και κατοίκων της πόλης. Οι κατευθύνσεις λειτουργίας του ΚεΣΠΕ προσδιορίζονται στους παρακάτω βασικούς κοινωνικούς και πολιτισμικούς άξονες – στα περισσότερα καταγράφεται από την κεντρική κρατική εξουσία αδιαφορία και μόνιμη ανεπάρκεια :

• Επιμόρφωση, αυτογνωσία, ανάπτυξη πολιτισμικών θεμάτων,
• Στήριξη, πληροφόρηση, αρωγή στην υποβολή-παρακολούθηση θεμάτων που άπτονται της Δημόσιας Διοίκησης,
• Οικογένεια, Παιδί, Συμβουλευτική Ψυχολόγου, Εκπαίδευση, Άθληση,
• Θέματα πρόληψης από εξαρτησιογόνες ουσίες,
• Ανάπτυξη δικτύου συνεργασίας με κρατικούς φορείς και δομές, συλλόγους και οργανώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Υπεύθυνος ΚεΣΠΕ : Χρ. Σοφιανίδης
Αντιδήμαρχος